دو خواهر البرزي نخستين ماماهاي دانشگاهي ايران

اين دو قابله دانشگاه ديده

از سوي سازمان بهداشت جهاني و كنفدراسيون بين المللي مامايي، پنجم ماه مِي برابر با 15 ارديبهشت «روز جهاني ماما» نامگذاري شده است. اين روز با هدف تقدير از تلاش هاي ماماها و افزايش آگاهي و تبادل اطلاعات درباره سلامتي مادران و نوزادان در تقويم ها جاي گرفته است. جالب است که بدانيم عين الهدي و صديقه نجم آبادي دو خواهر البرزي هستند که در رديف نخستين ماماهاي دانشگاهي ايران به شمار مي روند. خاستگاه اين بانو، روستاي نجم آباد از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است.

تا يک قرن پيش در ايران، مامايي يا قابلگي رشته علمي نبود و قابله هاي تجربي عهده دار بار نهادن زنان ايراني بودند. متأسفانه ناآگاهي غالب آنان از دانش روز، رويدادهاي دردناکي همانند مرگ مادر يا نوزاد را در پي داشت. مَثل «قبر زن زائو تا چهل روز باز است» گوياي اين رويه سوگناک بود. سال 1298ش به کوشش احمدخان نصيرالدوله وزير معارف وقت، «مدرسه قابلگي» راه اندازي گرديد. پس از مدتي با آموزش هاي روشمند اين مدرسه، تا اندازه اي از مرگ مادران و نوزادان کاسته شد. پس از آن در سال 1308 نخستين «مدرسه عالي مامايي» با اعطاي مدرک معادل ليسانس به عنوان يکي از شعبه هاي مدرسه طب در ايران آغاز به کارکرد.

بانو عين الهدي نجم آبادي معروف به عيني خانم، نوه آيت الله شيخ هادي نجم آبادي از نخستين دانش آموختگان مدرسه قابلگي در ايران است. او در سال 1277 به دنيا آمد و با عيسي نجم آبادي ازدواج کرد اما عقد آنان پيش از آغاز زندگي مشترک، فسخ شد. اين ماماي البرزي در سال 1314 درگذشت و در آرامگاه خانوادگي خاندان علمي نجم آبادي واقع در محله شيخ هادي تهران به خاک سپرده شد. در يکي از اسناد به جا مانده از مدرسه قابلگي ايران که متعلق به سال 1303 است، نام عين الهدي نجم آبادي با معدل 15/33 در رديف دانش آموختگان آن مدرسه ذکر شده است. در صدر اين سند آمده است: «جلسه امتحان قابلگي (قسمت ژنيکولوژي) در بيمارستان زنان و کودکان در ايام شنبه و چهارشنبه 18 قوس 1303 در دو ساعت بعدازظهر در تحت رياست آقاي دکتر لقمان الدوله و دکتر يونس خان و دکتر عليم الملک تشکيل و شروع به امتحان شد.»

بانو صديقه نجم آبادي خواهر کوچک تر عين الهدي هم از نخستين دانش آموختگان مدرسه مامايي در ايران به شمار مي رود. او در 12مهر 1281در تهران زاده شد و در سال 1303با احمد نجم آبادي ازدواج کرد. آن دو صاحب فرزندي به نام پرويز شدند که در دو سالگي درگذشت. اين ازدواج در سال 1311به جدايي انجاميد. صديقه نجم آبادي در سال 1323ازدواج ديگري کرد و در نهايت در 4 فروردين 1334در اثر ابتلا به بيماري سرطان درگذشت و در کنار آرامگاه خواهرش به خاک سپرده شد.

  ادامه مطلب...