يکسال پس از مرگ استاد کريم نيرومند زنجان پژوه مقيم کرج

پژوهشگر زنجاني  - البرزي در همسايگي استاد منزوي

به خاطر دارم روز 25 امرداد 1392 در خيابان هفتم شرقي روبروي گل فروشي آليس در گوهردشت کرج در آپارتماني کوچک اما با صفا، خدمت استاد کريم نيرومند (محقق) رسيدم. بيمار بود اما مهربانانه من را پذيرفت. درباره زنجان، ابهر و قيدار و نسبت فرهنگي غرب استان البرز (ساوجبلاغ و نظرآباد) با زنجان دو ساعت گفت و گو کرديم. عجيب است که استاد نيرومند، هم خودش و هم آثارش در البرز بسيار غريب است. مي گفت در زنجان هم غريب است. من را با تلخي و به کنايه نصيحت کرد که دست از پژوهش و البرزشناسي بردارم چون اين عرصه، دشوار و پر از بي مهري متوليان امر است و نتيجه اي غير از خستگي، بيماري و فقر ندارد. در وراي اين سخنان تلخ، پيامش را گرفتم. با اجازه، کتاب چند جلدي و چاپ نشده «تاريخ زنجان» را ورق زدم. پژوهشي دقيق و مستند است که اميدوارم به زودي منتشر شود. او در پايان آن ديدار شيرين، کتاب «مشاهير شهرستان تاريخي خدابنده» را به بنده هديه داد و متواضعانه در صفحه نخست آن نوشت: «اين يک مجلّد از تأليفات و ترجمه هاي خودم را به آقاي حسين عسکري مي دهم که با کمال دقّت مطالعه و نکات انتقادي و ارشادي را با کمال انصاف به مولّف ابلاغ فرمايد.»

شامگاه روز 16 فروردين 1396 به دلم افتاد به مناسبت نوروز، سراغي از استاد بگيرم. اما متأسفانه دريافتم که ايشان يک سال پيش در روز 8 فروردين 1395 غريبانه در شهر کرج درگذشته است. خيلي متأثر شدم. در رسانه هاي استان البرز هيچ خبري نبوده و در زنجان هم به خبرهايي کوتاه و کلّي اکتفا شده بود. به ياد نصيحت آن مرحوم افتادم...

اين مورخ، پژوهشگر و جغرافيدان زنجاني متولد 1310 خورشيدي بود که پس از پيروزي انقلاب، در گوهردشت کرج سکونت گزيد. آثار استاد نيرومند محل رجوع پژوهشگران در شناخت فرهنگ و تاريخ استان زنجان است. تذکره سخنوران و خطاطان زنجان (چاپ 1347)، شرح زندگاني دانشمندان، روات، رجال لشکري و کشوري استان زنجان (چاپ 1385)، مشاهير (عرفا، حکما، شعرا و هنرمندان) شهرستان تاريخي خدابنده (چاپ 1388)، تاريخ پيدايش تصوف و عرفان و سير تحول و تطور آن (بخش اوّل)، عرفا و حکماي استان زنجان (بخش دوّم) (چاپ 1364) و حاج ميرزا علي اصغرخان مشيرالممالک زنجاني معروف به حاجي وزير از جمله آثار چاپ شده استاد نيرومند است. او 14 عنوان کتاب درباره زنجان نوشته که هنوز 9 جلد آن منتشر نشده است.

استاد کريم نيرومند سال ها به معلمي مشغول بود و همزمان با آن به تحقيق در فرهنگ، هنر و تاريخ زنجان مي پرداخت. پيکر اين پژوهشگر زنجاني - البرزي در آرامستان پايين زنجان و در کنار آرامگاه استاد حسين منزوي غزل سراي نامدار ايران به خاک سپرده شده است. او هميشه در آثارش از نام اصيل «زنگان» به جاي نام مجعول «زنجان» استفاده مي کرد. روحش شاد و قرين رحمت الهي باد.

- نشر نخست اين يادداشت در: حسين عسکري، «پژوهشگر زنجاني - البرزي در همسايگي استاد منزوي»، روزنامه پيام آشنا، سال سوم، ش 867، شنبه 19 فروردين 1396، ص 8.